drvidaahmadi@
دکتر ویدا احمدی( دانا کامران)
کیمیاگری و ادبیات
دکتر ویدا احمدی با نام قلمی
(دانا کامران)
پژوهشگر، نویسنده ،نمادشناس ، عطار شناس و روانکاو آثار ادبی و هنری , عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی مشهد
منوی بلاگ
پربیننده ترین مطالب
محبوب ترین مطالب
مطالب پربحث‌تر
نویسنده:دکتر ویدا احمدی(دانا کامران)
دریافت
حجم: 172 کیلوبایت
آدم
شعری سروده دکتر ویدا احمدی (دانا کامران)
آدم بیا آدم بیا آدم
ای ناب از جنس طلا آدم
من را ببر با خود به شهر نور
جان خدا جان خدا آدم
اکسیر من زیباترین مخلوق
معنای علم الکیمیا آدم
من خسته از زنگار و آزارم
ای وعده یا الصلا آدم
زندانی شب های ترسو من
آزاد از بند و رها آدم
من آرزو دارم تو را خورشید
ای تابش شمس الضحی آدم
من مانده ام رنجور و غم آلود
ای شاد مثل بچه ها آدم
آزاد کن من را از این تاریک
ای وارث نور خدا آدم
قول تو عاری از ریا و کذب
شعر و شعار و ادعا آدم
قول تو قول صادق و حق است
ای حمد و تسبیح و دعا آدم
با من بمان اسطوره بودن
معنای تصویر خدا آدم
کیمیاگری فردیت در جوامع سنتی
نویسنده:دکترویدااحمدی(داناکامران)
تعریفی که بیشتر روانکاوان در باره فردیت و فرایند پدیداریش، آن را پذیرفته اند این است که فردیت همان خویشتنی است که در فرایندی پر تلاش و خردمندانه و شجاعانه از پیوند دانشورانه خودآگاه و ناخودآگاه ایجاد می شود، یا بهتر بگویم آشکار می شود.همچون گنج پنهانی که با بهره گیری از نقشه و تلاش و تجربه به دست می آید.واقع امر این است که به انجام رسانیدن چنین کاری هویت شخص را بنا می کند و اینکه شخص چگونه بنایی را برای هویت خود برپا داشته است او را ارزشمند یا کم بها و یا حتی بی ارزش می کند.اما تعریف روشن تر و ساده تری که خود من مایلم از این واژه ارائه کنم این است که فردیت به معنای فعلیت بخشیدن و شکوفا کردن بخش عمده ای از توانایی ها و استعدادهای بالقوه شخص است که از رهگذر شناخت آنها و پژوهش درباره شان و پرورش فضایل اخلاقی محقق می شود ،به طوری که چنین شخصیتی ، مستقل و بدون وابستگی قادر به برآورده کردن خواسته ها و اهداف خود است.
اما همین امر بسیار مهم و پرداختن به آن در جوامع سنتی و گروهمدار، بسیار مورد بی اعتنایی واقع شده است. موضوعی که در واقع ،شناخت و شکوفایی آن در زمره اصلی ترین فعالیت ها و مسوولیت های شخص است.این مفهوم در دانش روانکاوی و در نظام های گوناگون آن بسیار مورد بررسی و اعتنا بوده و هست زیرا ساختار شخصیتی و سامان دار شدن و یا نابه سامانی آن منوط به توجه بنیادین به این مقوله است و مسلما نادیده انگاری آن تبعات بسیاربدی دارد.
اما در همین جا باید بگویم که رشد و تحقق فردیت در زندگی یک شخص هرگز به این سه معنا نیست:
1- به معنای دیکتاتور بودن و خودرایی و خودکامگی نیست
2- به معنای جمع و جامعه گریز بودن و نپذیرفتن قوانین و قواعد جمع و گروه نیست
3- و به معنای منزوی بودن هم نیست
بلکه به معنای ایجاد تعامل سازنده و پیش برنده میان فردیت و گروه است، البته اگر این احترام و پذیرش متقابل نباشد بی تردید کار به ستیزه خواهد کشید.متاسفانه در جوامع سنتی که جمع و گروه ،ارزش به مراتب بیشتری از فردانیت و استقلال شخصیتی دارند ، و حتی می شود گفت در چنین جوامعی اصلا فردیت جایگاهی ندارد ،تحت عناوین متعددی این فردانیت و فرایند رشد آن مورد ستم و توهین قرار می گیرد.از نهاد کوچکی چون خانواده گرفته تا نهادها و جمع های بزرگتر هر کدام به نوعی به این اهانت و حقیر شمردن صحه می گذارند. به عنوان مثال در مواردی چون انتخاب رشته تحصیلی و یا شغل و یا در مورد ازدواج و یا شیوه زندگی ، خانواده ها تا حد زیادی در تصمیم گیری شخص قصد مداخله دارند و در صورت زیر بار نرفتن وی ، مهر تاییدشان را از او بر می دارند و ادعا می کنند که این خودکامگی و نادیده انگاشتن رضایت والدین است وحتی به موضوع صبغه دینی می دهند و عاق والدین و مواردی از این دست را مطرح می کنند. غافل از اینکه قبل از هر چیز ، فرایند فردیت و تحقق بخشیدن به آن مقوله ای روانکاوانه و روانشناختی است و با بودن شخص گره خورده است. شخصی که در اثر تلاش و ژرفکاوی درون و برون خود و مطالعه مستمر،به حدی از بلوغ و شکوفایی عقلانیت و رفتار رسیده است که می تواند تصمیمات درستی اتخاذ کند و به درستی هم به آنان جامه عمل بپوشاند،حق دارد مستقل باشد و این استقلال وی به رسمیت شناخته شود و از سوی افراد یا گروه هایی که مغرض و یا نا آگاهند مورد توهین قرار نگیرد.
نکته مهم دیگر در چنین مواردی سن و سال شناسنامه ای است که دخالت چندانی در رشد یا عقب ماندگی فردیت ندارد ، چه بسا جوانی به رشد و شکوفایی فردیت خود به نحوی شایسته جامه عمل پوشانیده باشد در حالی که پیری شصت هفتاد ساله حتی نداند که فردانیت چیست. بنابراین آنچه مهم است نه سن شناسنامه ای بلکه توانایی ها و قابلیت های وجودی شخص و کیفیت زندگی اوست که در فرایند رشد فردیت وی نقش به سزایی را ایفا می کند واین که در مسیر زندگیش چگونه خویشتنی را برای خود ساخته است و بنای این خویشتن چگونه ساختاری دارد. ضمن اینکه چنین شخص خودشکوفایی به تایید دیگران نیز نیازمند نیست و تکذیب آنان هم از ارزش وجودی وکار وی نمی کاهد.
اصل سخن من این است که ارزشمند بودن شخص نباید منوط به تایید دیگران باشد، حتی اگر این دیگران عنوان والدین را داشته باشند زیرا حتی همین والدین هم در بسیاری موارد دیده شده است که ناآگاه و خطاکارند و یا به علت تبعیت از منافع شخصی خود ، فردیت مستقل را مورد هجمه قرار داده اند.بلکه این ارزش ،وابسته به قابلیت هایی است که خود آن فردیت از خود نشان می دهد و این توانایی های وی هستند که ملاک و معیار مهمی برای اهمیت بخشیدن به شخص هستند. البته این به آن معنا نیست که تایید جمع اهمیتی ندارد ، منظورم این است که این تایید باید قانونمدار و قاعده مند باشد نه بر مبنای پوشالین احساسات و هیجانات ذوقی و سلیقه ای و به دور از منطق و عقلانیت که اتفاقا این عین خودرایی و خودکامگی است و راه به جایی نمی برد و چنین افرادی شکست می خورند و مجازات می شوند.
بنابراین باید بگویم آنچه در این خصوص بسیار مهم است این است که تجلی نیروهای بالقوه شخص است که موجودیت وی را معنا می بخشد،این معنای راستین فردیت است و دستیابی به چنین هدفی مسلما شخص را هم در زندگی شخصی و هم در بعد اجتماعی پیروز و ثمرمند می کند.
ژرفکاوی نظریه مانع شناسی به عنوان مقدمه سیمرغ شناسی در منطق الطیر عطار
نویسنده: دکتر ویدا احمدی(دانا کامران)
دریافت
حجم: 338 کیلوبایت
در سایه سار آفتاب (ژرفکاوی شباهت نوارالانوار و غسق
در حکمت الاشراق سهروردی وآفتاب و سایه در منطق الطیر عطار)
نویسنده:دکتر ویدا احمدی(دانا کامران)
دریافت
حجم: 501 کیلوبایت
این مقاله در کنگره جهانی سهروردی به چاپ رسید.
ژرفکاوی دومعنای پنهان و فراموش شده
دو واژه هنر و دانش
نویسنده:دکتر ویدا احمدی(داناکامران)
در زبان فارسی هرگاه دو واژه هنر و دانش به کار می رود ،معانیی مانند خوشنویسی،سینما،نقاشی و یا موسیقی و یا ادبیات،شیمی ، هندسه ، پزشکی و ریاضی به اذهان متبادر می شود.یعنی هنر و دانش در معنای متداول و معمول.
اما در این نوشتار کوتاه قصد دارم به دو معنای پنهان تر این دو کلمه اشاره کنم،معانیی که در گذر زمان به فراموشی سپرده شده اند در حالی که اساس این دو واژه همین دو معناست.به بیانی روشن تر می خواهم بگویم برای
هنر و دانش دو دسته معنا وجود دارد :
دسته اول معانی عام تر و ظاهری
دسته دوم معانی خاص ترو ژرف تر
برای دسته اول ،نمونه هایی را مطرح کردم ،اما آنچه برایم مهم تر است معانی دسته دومند.
در بسیاری از آثار ادبی زبان فارسی با کلماتی مانند هنر و هنرمند و هنرور و یا دانش و دانش ور مواجهیم.مسلما آنجا که حافظ می گوید:
حافظ تو ختم کن که هنر خود عیان شود
با مدعی نزاع و محاکا چه حاجت است
ویا سعدی می گوید: از نفس پرور هنروری نیاید.
منظورشان درباره کسی نیست که به عنوان مثال نقاش یا موسیقیدان و یا نوازنده خوبی است،بلکه منظور ایشان شخصی است که آراسته به فضایل اخلاقی است و توانایی های وجودی خود را شناخته و آنها را شکوفا کرده است و جایگاه و رسالت راستین خود را در جهانی که در آن زندگی می کند یافته است.
ازسویی دیگر واژه دانش نیز اساسا به معنای عقلانیت و یا بهتر بگویم خردمندی است زیرا خرد معنایی گسترده تر از عقل دارد به این دلیل که عقلانیت صرفا ، عمل بهره گیری از توانایی های مغزی و استدلال منطقی است در حالی که خردورزی به بهره گیری از مجموعه توانایی های هم شهودی و هم مغزی گفته می شود.شاید به همین خاطر است که در متون متعدد مرتبط با ادبیات ایران ،دانش و خرد در کنار همند و کاربردهای مرادف بسیاری دارند.
بنابراین هنر و دانش در بنیاد خود پیش و بیش از آنکه نوعی ادا و اطوار ظاهری و مدرک دانشگاهی محسوب شوند،امتیازاتی هستند که با وجود شخص ممزوجند و کسی به راستی می تواند داعیه برخورداری از آنها را داشته باشد که عملا در مسیر کیمیاگری و شکوفاندن وجود خود تلاش کرده باشد،چنین کسی به راستی اهل هنر و صاحب دانش است.
- Meanings and interpretations of
- symbol HOUSE in literature and art
- By: Dr Vida Ahmadi Dana Kamran
- SYMBOL HOUSE is a notable and useful symbol in literary and artistic works . so many events in different stories , tales , novels, movies,paintings,operas, happen in different houses . Every one of them has special characteristics for it self.But I want to say that House has variety forms in literature and art, therefore cities,countries,temples,palaces,rooms,castles,shopes even prisons are different shapes of symbol HOUSE in literary and artistic works.Thus I mean by House here is more than general definition of this symbol.In my opinion house as a symbol can be not only a physical place but also a spiritual realm where belongs to a good or evil person in story.So according to my opinion, human’s thoughts and heart wills and also her or his situations and circumstances are indicated by symbol house
- I want to say that, symbol house by this widespread definition has 2 meanings and interpretations
- Psychological meanings and interpretations
- Social meanings and interpretations
- The first meaning indicates hero’s inner realms and ibdividuality and the second one, refers to her or his outer world and Collective issues
- I clarify these poins with two examples:in gulliver’s travels ,liliput country and its political system and government can be explained as a house or chateau d'if prison in alexandre duma’s novel count mont Christ are accounted for symbol house.But how?I explain it.In first example Gulliver’s travels,liliput is a dimension of symbol house with particular property
- The second example is on two kinds of houses
- A) A house for self-development and promotion I mean chateau dif prison
- B) Another house is a palace that Edmond Dantes or the count of monte Christo bought it after his transformation and finding Spada treasure
- Indeed in first house Edmond dantes knew himself and his potential abilities with help of Abbe Faria btter than past so in that time symbol house was a suffering prison because attaining knowledge is hard.But after his reformation his house was a palace.I mean that prison and this palace are symbols of Edmond’s self in two junctures. His self before and after transformation.This is a very considerable meaning for BECOMING
- On second example I should say beriefly that liliput as a country and society is a big house and its happenings refers to thoughts and decisions of its people
- With another word heros and good beings in stories have beautiful and shining houses but evils and wicked ones have dark and fearful houses .It is denotation of therir thoughts and heart wills
- But sometimes hero has bad and dark hous (like the first part of edmond dantes’s story) this is because of reforming and indicator of a great change and after his change also his prison turns into his palac
نویسنده:دکتر ویدا احمدی(دانا کامران)
تا کنون مقالات و کتاب های گوناگونی را درباره تعریف و چیستی قصه های پریان خوانده ام اما افراد متعددی(نه همه افراد) که در این باره نوشته اند ( چه در ایران و چه در دیگر کشور ها ) تقریبا در یک نکته با هم اتفاق نظر دارند و آن خیالی بودن این گونه قصه ها و غیر واقعی بودن آنها ست و اینکه رخدادها و شخصیت ها در چنین داستان هایی صرفا زاییده خیالات نویسندگان و یا راویان آنهایند نه بیش از این و هدف از طرح این قصه ها ، لالایی کودکان بوده است.
اما من در این نوشتار قصد دارم تا به اختصار بگویم به هیچ وجه چنین نبوده است. این داستان ها نه خیالند و نه با هدفی تا این حد معمول گفته و یا نوشته شده اند و البته برای روشن کردن چشم انداز خودم لازم می دانم به دو نکته اساسی توجه شود نکاتی که تقریبا همه آنانی که معتقدند این قصه ها خیالی اند به آن ها بی توجه بوده اند هرچند با دونکته ای که می خواهم مطرح کنم بیگانه نبوده اند اما شاید آن ها را مغفول گذاشته اند و آن دو نکته عبارتند از:
1-نمادین بودن این قصه ها
2-و دیگر معطوف بودن همه شخصیت ها و رویدادهای این قصه ها به وقایع درونی انسان و زندگی وی.
نخست تعریف خودم را از این داستان ها مطرح می کنم تعریفی که در بیشتر مواردی که قبلا خواندم ، ندیدم. حتی کسانی مانند ولادیمیر پراپ و یا لوفلر دلاشوکه سال ها در این زمینه مطالعه کردند و نوشتند هم از این چشم انداز به موضوع ننگریستند .
به باور من قصه های پریان به قصه هایی گفته می شود که در همه آنها مجموعه ای از عوامل و موجوداتی جادویی ومتافیزیکی در پیشبرد اهداف قهرمان داستان و پیروزی وی بر ضد قهرمان تاثیر گذارند و این عوامل و موجودات نیز معمولا برای انسان عجیب و نا متعارفند به این معنا که انسان با آنها مانوس نیست .با چند نمونه موضوع را روشن تر می کنم و با توضیح نماد شناسانه هر کدام از آنها تلاش می کنم تا نشان دهم آنچه به عنوان شخصیت و یا رویداد در قصه های پریان وجود دارد خیلی هم خیالی نیست بلکه می تواند واقعی باشد البته مشروط بر اینکه چه کسی بنای آن را دارد تا وارد چنین عرصه ای شود، با چه درکی و ایمانی و البته قدرت شهودی، زیرا این عوامل در نحوه دریافت این گونه داستان ها و بهره برداری واقعی از آنها بسیارمهمند. مثلا: گربه ای که سخن می گوید و توانایی های شگفت آور بسیاری دارد،عصای جادویی ،کوتوله ها،پری ها،خانه های شگفت انگیز،باغ ها و جنگل های اسرار آمیز،غول و دیو و اژدها،کتاب های عجیب با تصاویر جاندار و متحرک،تبدیل شدن موقت قهرمان داستان به سنگ با طلسم موجود شرور و شکسته شدن طلسم توسط کیمیاگر یا پریان و خلاصی قهرمان و نمونه های بسیار دیگری که در قصه های پریان یافت می شوند همه و همه برای انسانهای زیادی قابل فهم نیستند و حتی باور به آنها برایشان دیوانگی و خنده آور است.
اما این افراد از این نکته مهم غافلند که همه این موارد همانند کدهایی هستند که باید رمزگشایی شوند و در زندگی واقعی مورد بهره برداری قرار گیرند وگرنه چرا باید اساسا چنین داستان هایی وجود داشته باشند و حتی چرا باید بزرگانی مانند برادران گریم سالها برای جمع آوری و نگهداری چنیت میراث فکری ،وقت بگذارند اگر ارزشی در این قصه ها نبود! همچنین باید در نظر داشت که رویدادهای قصه های پریان در واقع اتفاقاتی است که بخشی از آن (و نه همه رخدادها زیرا بخشی از رویدادها به راستی بیرونیند) در درون انسان تحقق می یابد و همه عناصر و اجزا داستانی در چنین مسیری قابل رمز گشایی نمادینه اند. با توجه به وجوه نمادشناسانه ای که در نمونه های بالا هست ، دیگر نمی شود به راحتی آنها را خیال دانست، مثلا :تبدیل شدن اشخاص داستان به سنگ با طلسم موجود شرور می تواند این طور توضیح داده شود که موانعی که توسط موجود شرور بر سر راه قهرمان داستان قرار می گیرد و راه او را موقتا سد می کند و یا افکار نادرستی که باز هم برای مدتی کوتاه به وی تحمیل می شود همه و همه می توانند مصادیق همان سنگ شدگی باشند.ویا پریان و کوتوله ها می توانند همان قدرت های شهودی و خردمندانه قهرمان قصه باشند که از وجود پاک و مقتدر وی نشات گرفته اند و در راه مبارزه با شرور به او کمک می کنند.و یا غول و دیو و اژدها در قصه های پریان نمودهایی از ترس ها ، رذایل اخلاقی ،اضطراب ها ،افکار و عقاید نادرست و یا وسواس های درونی خود قهرمانند که باید با آنها مبارزه و بر آنها غلبه کند و یا نمادی از افراد ستمگر و شروری هستند که در زندگی واقعی هم هستند و مانع تراشی و کارشکنی هایی می کنند تا سد راه رشد کسی شوند که در راه شکوفاندن خود گام برمی دارد و باید شکستشان داد.موارد بسیار دیگری هم که در قصه های پریان ظاهرا خیالی به نظر می رسند همگی با ژرفکاوی نمادشناسانه قابل توضیحند ،توضیحاتی که نشانگر این مهمند که این قصه ها درس هایی برای زندگی واقعیند برای آنانی که مشتاقند تا خود را و توانایی های خود را بشناسند و با غلبه بر موانع درونی و بیرونی به خود شکوفایی و فعلیت یافتگی برسند و در واقع می توانم بگویم قصه های پریان نیز به نوعی کیمیاگری وجودند که در شکلی نمادین و ظاهرا خیالی مطرح شده اند و تنها آنانی که قابلیت فهم و گشودن رمز و رازهای این قصه ها را دارند هم در عرصه نظر و هم عمل ، می توانند به حکمت های ژرف این قصه ها دست یابند، کسانی که باور دارند این قصه ها واقعیند.
