ژرفکاوی دومعنای پنهان و فراموش شده
دو واژه هنر و دانش
نویسنده:دکتر ویدا احمدی(داناکامران)
در زبان فارسی هرگاه دو واژه هنر و دانش به کار می رود ،معانیی مانند خوشنویسی،سینما،نقاشی و یا موسیقی و یا ادبیات،شیمی ، هندسه ، پزشکی و ریاضی به اذهان متبادر می شود.یعنی هنر و دانش در معنای متداول و معمول.
اما در این نوشتار کوتاه قصد دارم به دو معنای پنهان تر این دو کلمه اشاره کنم،معانیی که در گذر زمان به فراموشی سپرده شده اند در حالی که اساس این دو واژه همین دو معناست.به بیانی روشن تر می خواهم بگویم برای
هنر و دانش دو دسته معنا وجود دارد :
دسته اول معانی عام تر و ظاهری
دسته دوم معانی خاص ترو ژرف تر
برای دسته اول ،نمونه هایی را مطرح کردم ،اما آنچه برایم مهم تر است معانی دسته دومند.
در بسیاری از آثار ادبی زبان فارسی با کلماتی مانند هنر و هنرمند و هنرور و یا دانش و دانش ور مواجهیم.مسلما آنجا که حافظ می گوید:
حافظ تو ختم کن که هنر خود عیان شود
با مدعی نزاع و محاکا چه حاجت است
ویا سعدی می گوید: از نفس پرور هنروری نیاید.
منظورشان درباره کسی نیست که به عنوان مثال نقاش یا موسیقیدان و یا نوازنده خوبی است،بلکه منظور ایشان شخصی است که آراسته به فضایل اخلاقی است و توانایی های وجودی خود را شناخته و آنها را شکوفا کرده است و جایگاه و رسالت راستین خود را در جهانی که در آن زندگی می کند یافته است.
ازسویی دیگر واژه دانش نیز اساسا به معنای عقلانیت و یا بهتر بگویم خردمندی است زیرا خرد معنایی گسترده تر از عقل دارد به این دلیل که عقلانیت صرفا ، عمل بهره گیری از توانایی های مغزی و استدلال منطقی است در حالی که خردورزی به بهره گیری از مجموعه توانایی های هم شهودی و هم مغزی گفته می شود.شاید به همین خاطر است که در متون متعدد مرتبط با ادبیات ایران ،دانش و خرد در کنار همند و کاربردهای مرادف بسیاری دارند.
بنابراین هنر و دانش در بنیاد خود پیش و بیش از آنکه نوعی ادا و اطوار ظاهری و مدرک دانشگاهی محسوب شوند،امتیازاتی هستند که با وجود شخص ممزوجند و کسی به راستی می تواند داعیه برخورداری از آنها را داشته باشد که عملا در مسیر کیمیاگری و شکوفاندن وجود خود تلاش کرده باشد،چنین کسی به راستی اهل هنر و صاحب دانش است.
